Bash ile tr ve rg Kullanarak Dosya İsimlerini Düzenleme

23 Oca,2025

Bu makalede, Bash betiği kullanarak dosya isimlerini düzenleyen bir fonksiyon oluşturacağız. Amacımız, bir dizindeki dosya isimlerini belli kurallar çerçevesinde değiştirmek: büyük harfleri küçük harfe çevirmek, Türkçe karakterleri İngilizce karşılıklarıyla değiştirmek ve boşlukları ya da alt çizgileri (_) kısa çizgilere (-) dönüştürmek. Aşağıdaki kod bu işlemi gerçekleştiren bir Bash betiğidir ve her adımı detaylıca inceleyeceğiz.

Betik Kodu

#!usr/bin/bash
for i in $(rg --files); do
  new=$(echo "$i" | tr "[:upper:]" "[:lower:]" |  tr " " "-" | tr "_" "-" | tr "ı" "i" | tr "ş" "s" | tr "ğ" "g" | tr "ü" "u" | tr "ö" "o" | tr "ç" "c" )
  echo "$new"

  mv "$i" "$new"
  echo "Rename: '$i' -> '$new' "

done

Satır Satır Açıklama

1. #!usr/bin/bash

Bu satır, betiğin Bash shell altında çalıştırılacağını belirtir. Doğru bir şekilde çalışması için #!/usr/bin/bash olarak düzeltilmesi gerekir. Bu satır "shebang" olarak bilinir ve betiğin hangi yorumlayıcı ile çalıştırılacağını belirler.

2. for i in $(rg --files); do

Bu satır, dizindeki tüm dosya isimlerini bir döngü ile işler.

• rg --files: ripgrep (rg) aracını kullanarak mevcut dizindeki tüm dosyaları listeler. Bu, ls veya find komutlarına göre daha hızlı ve esnek bir alternatiftir.
• for i in $(rg --files): Listelenen dosyaların her biri için bir döngü başlatılır ve her dosya ismi i değişkenine atanır.

3. new=$(...)

Bu satırda, dosya ismi düzenleme işlemleri yapılır ve yeni dosya ismi new değişkenine atanır. İçeride yapılan işlemler şunlardır:

• echo "$i": Mevcut dosya ismini alır ve işlenmek üzere echo ile çıktı olarak gönderir.
• tr "[:upper:]" "[:lower:]": Büyük harfleri küçük harfe çevirir.
• tr " " "-": Dosya isimlerindeki boşluk karakterlerini kısa çizgilere (-) dönüştürür.
• tr "_" "-": Alt çizgileri (_) kısa çizgilere (-) dönüştürür.
• tr "ı" "i" | tr "ş" "s" | tr "ğ" "g" | tr "ü" "u" | tr "ö" "o" | tr "ç" "c": Türkçe karakterleri İngilizce karşılıklarına dönüştürür.

Bu işlemlerin tamamı bir zincir halinde çalıştırılarak dosya ismi tamamen dönüştürülür.

4. echo "$new"

Bu satır, dönüştürülmüş yeni dosya ismini terminalde gösterir. Bu, işlem adımlarını kontrol etmek için faydalıdır.

5. mv "$i" "$new"

Bu komut, eski dosya ismini ($i) yeni dosya ismiyle ($new) değiştirir.

• mv: Dosya veya dizin taşımak/yeniden adlandırmak için kullanılır.

6. echo "Rename: '$i' -> '$new'"

Bu satır, eski ve yeni dosya isimlerini göstererek kullanıcıya yapılan değişikliği bildirir. Çıktı şu şekilde görünür:

Rename: 'eski-dosya-adi.txt' -> 'yeni-dosya-adi.txt'

7. done

Bu satır döngünün sonunu belirtir. Tüm dosyalar sırasıyla işlenir ve betik tamamlanır.

Örnek Çıktı

Bir dizinde aşağıdaki dosyalar olduğunu varsayalım:

Dosya Adı 1.txt
İçerik_dosyaŞ.txt
örnek-Görsel.png

Betiği çalıştırdıktan sonra dosyalar şu şekilde yeniden adlandırılır:

dosya-adi-1.txt
icerik-dosyas.txt
ornek-gorsel.png

Terminal çıktısı şu şekilde görünecektir:

dosya-adi-1.txt
Rename: 'Dosya Adı 1.txt' -> 'dosya-adi-1.txt'
icerik-dosyas.txt
Rename: 'İçerik_dosyaŞ.txt' -> 'icerik-dosyas.txt'
ornek-gorsel.png
Rename: 'örnek-Görsel.png' -> 'ornek-gorsel.png'

Avantajlar

1. Otomasyon: Dosya isimlerini elle değiştirmek yerine hızlı ve güvenilir bir yöntem sunar.
2. Türkçe Karakter Dönüşümü: Türkçe karakterleri otomatik olarak İngilizce karakterlere çevirir.
3. Standardizasyon: Boşlukları, alt çizgileri ve büyük harfleri düzenleyerek tutarlı dosya isimleri oluşturur.

Geliştirme Fikirleri

• Hata Kontrolü: Aynı isimde bir dosya varsa üzerine yazmayı önlemek için ek kontroller yapılabilir.
• Seçici İşlem: Belirli dosya türlerini hedeflemek için rg veya başka bir filtreleme komutu kullanılabilir.
• Yedekleme: Dosya isimlerini değiştirmeden önce bir yedekleme mekanizması eklenebilir.

Bu basit betikle, dizindeki dosya isimlerinizi standart bir formata kolayca dönüştürebilir ve zaman kazanabilirsiniz.